be in great repute for

* * *

prĕtĭum, ii, n. [Sanscr. root par-, pana (for parna), wager, loan; Gr. pi-praskô, to sell; priamai, to buy; cf. pornos], that for or by which any thing is bought or sold (class.).

Lit., money spent for any thing:

nil pretio parsit, filio dum parceret,

Plaut. Capt. prol. 32:

femina... urbem Exiguam pretio posuit,

for money has founded a small city, Verg. A. 4, 211:

vectigalia parvo pretio redempta habere,

for little money, cheaply, Caes. B. G. 1, 18:

pretio mercari ordinem senatorium,

to purchase, to gain with money, Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122:

permutare pretio noluit, aliāve merce,

Plin. 9, 55, 81, § 171.—

In gen., money, wealth, etc. ( poet.), Ov. P. 2, 8, 6:

in pretio pretium nunc est,

id. F. 1, 217:

converso in pretium deo,

i. e. into a shower of gold, Hor. C. 3, 16, 8.—

Transf., worth, value, price.

In gen.: nec mi aurum posco nec mi pretium dederitis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 200 Vahl.):

pretium statuere merci,

to set, fix, Plaut. Mil. 3, 1, 133:

pretium certum constituere,

Cic. Att. 12, 33, 1:

enumerare,

id. Rosc. Am. 46, 133:

pacisci pro re aliquā,

to agree upon, settle, id. Off. 3, 29, 107:

exsolvere,

Plaut. Men. 5, 6, 26:

quibus hic pretiis porci veneunt?

at what prices are they sold here? id. ib. 2, 2, 15:

vendere aliquid pretio suo,

id. Pers. 4, 4, 30; id. Ps. 1, 2, 36:

parare sibi pretio aliquid,

id. Merc. 2, 3, 7:

multi extulerunt eorum pretia,

Varr. R. R. 3, 6, 6:

jacent pretia praediorum,

are low, down, fallen, Cic. Rosc. Com. 12, 33.—

Esp.

In phrases: magni, parvi pretii esse, to be high or low in price, of much or little worth, of great or of small value:

nullus est tam parvi pretii, quin,

Plaut. Aul. 4, 10, 60:

ne tu habes servum graphicum, et quantivis pretii!

id. Ep. 3, 3, 29:

agrum majoris pretii nemo habet,

Ter. Heaut. 1, 1, 12:

noli spectare, quanti homo sit: parvi enim pretii est, qui jam nihil est,

Cic. Q. Fr. 2, 2, 4:

de illis potissimum jactura fit, quia pretii minimi sunt,

Sall. Or. ad Caes. 2, 9: pretium habere, to have a value, to be worth something:

vendat oleum, si pretium habeat,

Cato, R. R. 2, 7:

annona porro pretium nisi in calamitate fructuum non habet,

Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227; but also: pretium habere, to have a price, be for sale:

quis ignorat quin id longe sit liberalibus disciplinis dignissimum, non vendere operam: cum pleraque hoc ipso possint videri vilia, quod pretium habent,

Quint. 12, 7, 8; hence: pretium non habere, to have no price, be above price (late Lat.):

nihil esse pretiosius, immo eum pretium non habere testatur,

Aug. Serm. 36, 8: in pretio esse, to be of worth, value, or estimation, to be in repute:

tum coquus in pretio esse (coeptus),

Liv. 39, 6, 9:

nec in pretio fertilis hortus erat,

Ov. F. 5, 316; Plin. 33, 1, 6, § 22: in pretio habere, to regard as of value:

in magno pretio habere,

Sen. Ep. 75, 11:

aurum et argentum in pretio habent,

Tac. G. 5;

for which cf.: pudebat libertatis majus esse apud feminas quam apud viros pretium,

Curt. 8, 2, 28: pretium facere, to fix or set a price or value; of a seller: indica, fac pretium. Do. Tua merx est;

tua indicatio est,

Plaut. Pers. 4, 4, 37;

of a purchaser: quis faceret pretium, nisi qui sua perdere vellet Omnia?

Mart. 1, 86, 7; Dig. 10, 3, 19.—

Wages, reward (mostly poet.):

pro pretio facio ut opera appareat,

Plaut. Ps. 3, 2, 59:

operam Epidici nunc me emere pretio pretioso velim,

id. Ep. 1, 2, 17:

reddere alicui pro benefactis,

id. Capt. 5, 1, 20:

palmae pretium victoribus,

Verg. A. 5, 111.—

Trop., worth, value:

quales ex hac die experiundo cognovit, perinde operae eorum pretium faceret,

would estimate their services, Liv. 27, 17:

sive aliquod morum Est pretium,

Ov. Tr. 1, 9, 43: corticis etiam ad medicamenta pretium est, Plin, 12, 25, 54, § 118; 12, 19, 43, § 95.—

Transf., pay, hire, wages, reward, price (cf.: stipendium, merces).

In a good sense: majores seorsum atque diversum pretium paravere bonis atque strenuis, decurionatus... aliosque honores, Cato ap. Fest. s. v. optionatus, p. 201 Müll.; so,

= praemium (opp. poena), ita et pretium recte facti triumphum haberet L. Paulus pro egregie bello gesto,

Liv. 45, 37, 5:

ut pretium honoremque debito beneficio addat,

id. 45, 14, 1:

cum pro cujusque merito consul pretia poenasque exsolvisset,

id. 26, 40, 15 Weissenb. ad loc.:

satis ampla pretia,

prizes, id. 21, 43, 6:

virtutum pretium,

Sen. Clem. 1, 1, 1.— Plur.: tam longā valetudine conflictabatur, ut haec tanta pretia vivendi mortis rationibus vincerentur, rewards of living, i. e. motives for living, Plin. Ep. 1, 12, 4.—Esp. in phrase pretium curae, and more freq. pretium operae, a reward for trouble:

mihi visum est pretium curae, ipsum, senatus consultum quaerere,

seemed to me worth the trouble, worth while, Plin. Ep. 8, 6, 2:

est pretium curae cognoscere, etc.,

Juv. 6, 474: facturusne operae pretium sim, etc.,... nec satis scio, what will pay for the trouble, Liv. praef.:

operae pretium habent libertatem, civitatemque,

id. 25, 6; 21, 43: audire est operae pretium, etc., Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.); so Liv. 3, 26, 7: reddere opis pretium pro factis, Enn. ap. Sen. Ep. 108 (Epigr. v. 6 Vahl.):

quo in genere est operae pretium diligentiam majorum recordari,

it is worth while, Cic. Agr. 2, 27, 73:

captā urbe, operae pretium fore,

Sall. J. 81, 2;

so without operae (post-Aug.): Germanico pretium fuit convertere agmen,

thought it of importance, Tac. A. 1, 57:

ni pretium foret Pisonis sententias noscere,

were it not worth while, were it not of importance, id. ib. 2, 35:

posse eum, si operae pretium faciat, principem popularium esse,

if he does any thing worth while, any thing of importance, Liv. 25, 30: duos servos ad hostes transfugisse et operae pretium fecisse, have done valuable service, Quadrig. ap. Sen. Ben. 3, 23:

scriptor minime utilis, cujus libro adtingere nullum pretium operae sit,

Gell. 12, 2, 1; so,

operis pretium est,

Sil. 16, 45.—

In a bad sense (i. q. poena), reward, punishment, like the Gr. timê, misthos ( poet.): si malos imitabor, tum pretium pro noxā dabis, Liv. And. ap. Non. 365, 27:

verbera, compedes, molae... haec pretia sunt ignaviae,

Plaut. Men. 5, 6, 10:

ego pretium ob stultitiam fero,

Ter. And. 3, 5, 4:

et peccare nefas, aut pretium est mori,

Hor. C. 3, 24, 24:

ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

Juv. 13, 105.—Of bribery:

adduci pretio ad hominem condemnandum,

Cic. Caecil. 10, 29:

pretio judicem corrumpere,

id. ib. 25, 72:

nec prece, nec pretio a rectā viā deduci,

Auct. Her. 3, 3, 4.

nŭmĕrus, i, m. [Gr. nemô, to distribute; cf.: numa, nemus, nummus], a number.

Lit.

In gen.:

illi octo cursus septem efficiunt distinctos intervallis sonos: qui numerus rerum omnium fere nodus est,

Cic. Rep. 6, 18, 18; cf. Macr. Somn. Scip. 1, 6:

duo hi numeri,

Cic. Rep. 6, 12, 12:

consummare perfectissimum numerum, quem novem novies multiplicata componunt,

Sen. Ep. 58:

numerumque referri Jussit,

that their number should be counted, Verg. E. 6, 85; cf.: numerus argenteorum facilior usui est, the counting, reckoning. Tac. G. 5 fin.: sed neque quam multae species, nec nomina quae sint Est numerus;

neque enim numero conprendere refert,

cannot be counted, Verg. G. 2, 104:

eorumque nummorum vis et potestas non in numero erat, sed in pondere,

Gai. Inst. 1, 122.—

In partic.

A certain collective quantity, a body, number of persons or things: tunc deinceps proximi cujusque collegii... in sortem coicerentur, quoad is numerus effectus esset, quem ad numerum in provincias mitti oporteret, S. C. ap. Cic. Fam. 8, 8, 8:

haec in Aeduorum finibus recensebantur numerusque inibatur,

Caes. B. G. 7, 76; Liv. 38, 22:

eum clavum, quia rarae per ea tempora litterae erant, notam numeri annorum fuisse ferunt,

Liv. 7, 3:

Pompilius ad pristinum numerum duo augures addidit,

Cic. Rep. 2, 14, 26:

haec enim sunt tria numero,

in number, altogether, id. de Or. 2, 28, 121:

classis mille numero navium,

id. Verr. 2, 1, 18, § 48:

oppida sua omnia, numero ad duodecim, incendunt,

Caes. B. G. 1, 5:

ad duorum milium numero ex Pompeianis cecidisse reperiebamus,

id. B. C. 3, 53: reliqui omnes, numero quadraginta, interfecti, Sall [p. 1226] J. 53, 4; cf. id. ib. 93, 8:

cum magnus piratarum numerus deesset,

Cic. Verr. 2, 5, 28, § 72:

ad eorum numerum,

to the full number of them, id. ib. 2, 5, 28, § 73; id. Q. Fr. 2, 13; Caes. B. G. 5, 20:

si naves suum numerum haberent,

Cic. Verr. 2, 5, 51, § 133:

supra numerum,

superfluous, Suet. Ner. 15; id. Claud. 25:

magnus numerus frumenti,

a great quantity, Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176; cf. id. Planc. 26, 64; Caes. B. C. 2, 18:

vini,

Cic. Phil. 2, 28, 66; so without an adj., like the Engl. number, for a great number:

est (in eādem provinciā) numerus civium Romanorum atque hominum honestissimorum,

id. Font. 5, 13 (1, 3):

plures numero tuti,

Tac. A. 14, 49 fin.:

sed illos Defendit numerus,

Juv. 2, 46; cf. Verg. E. 7, 52:

latet in numero virtus,

Sil. 1, 323.—

In plur.: numeri, the mathematics, astronomy:

ut a sacerdotibus barbaris numeros et caelestia acciperet,

Cic. Fin. 5, 29, 87:

Thales hoc etiam numeris inquirit et astris,

Sid. 15, 79:

numerisque sequentibus astra,

Stat. Th. 4, 411. —Rarely in sing., Claud. Cons. Mall. 130.—

In milit. lang., a division of the army, a troop, band (post-Aug.):

sparsi per provinciam numeri,

Tac. Agr. 18; cf.:

plena urbs exercitu insolito: multi ad hoc numeri e Germaniā ac Britanniā,

id. H. 1, 6:

nondum distributi in numeros erant,

Plin. Ep. 10, 29 (38), 2:

revocare ad officium numeros,

Suet. Vesp. 6:

militares numeri,

cohorts, Amm. 14, 7, 19:

in numeris esse,

to be enrolled, Dig. 29, 1, 43; cf. ib. 29, 1, 38; Claud. Epith. Pall. et Celer. 86; Inscr. Grut. 1096. —

Like the Gr. arithmos, a mere number, opp. to quality, worth:

nos numerus sumus et fruges consumere nati,

we are mere numbers, ciphers, Hor. Ep. 1, 2, 27; cf. Juv. 2, 46 supra.—

In gram., a number (singular, plural, dual), Varr. L. L. 9, § 65 sq. Müll.; Quint. 1, 4, 27; 1, 5, 42; 47; 1, 6, 25 et saep. —

Transf., poet., dice (marked with numbers):

seu ludet numerosque manu jactabit eburnos,

Ov. A. A. 2, 203:

et modo tres jactet numeros,

id. ib. 3, 355; cf. Suet. Tib. 14, 2.—

Trop., number, rank, place, position, estimation, relation, class, category (cf.:

nomen, locus, in loco, in vicem): me adscribe talem (i. e. talium) in numerum,

Cic. Phil. 2, 13, 33:

in illo antiquorum hominum numero reponi,

id. Verr. 2, 3, 90, § 210:

in deorum numero haberi,

id. N. D. 3, 19, 48:

reponere,

id. ib. 3, 3, 21:

referre,

id. ib. 3, 1, 12:

numero beatorum aliquem eximere,

Hor. C, 2, 2, 18:

si quo in numero illud, quod per similitudinem affertur, et quo in loco illud, cujus causā affertur, haberi conveniat, ostendetur,

Cic. Inv. 2, 50, 151; id. Verr. 2, 2, 54, § 134:

ex hoc numero hunc esse,

id. Arch. 7, 16:

parentis numero alicui esse,

id. Div. in Caecil. 19, 61 sq.:

in hostium numero habere aliquem,

Caes. B. G. 1, 28:

ducere in numero hostium,

id. ib. 6, 32:

hujus originis apud veteres numerus erat exilis,

Amm. 23, 6, 35: in numero esse, to be of the number of, to be reckoned among, to be any thing, Lucr. 5, 180:

Q. Aelius Tubero fuit illo tempore nullo in oratorum numero,

Cic. Brut. 31, 117:

sine actione summus orator esse in numero nullo potest,

id. de Or. 3, 56, 213:

quo sunt in numero Curiosolites, etc.,

Caes. B. G. 7, 75, 4; 3, 7, 2; Nep. Att. 1, 4:

quo in numero ego sum,

Cic. Fam. 13, 23, 1; Caes. B. C. 2, 44, 3; 3, 53, 2:

qui in eo numero fuisset,

Cic. Phil. 2, 11, 25; id. Fl. 4, 9; id. Fam. 7, 6, 1:

quo in numero hi quoque fuerunt,

Liv. 39, 36 fin. — Without in:

ut civium numero simus,

Liv. 4, 4, 12; 7, 30, 19; 30, 42, 9; 4, 56, 11;

36, 35, 9: aliquem hostium numero habere,

Caes. B. G. 6, 6, 3; id. B. C. 3, 82, 3; id. B. G. 6, 21, 2:

qui hostium numero non sunt,

Cic. Phil. 13, 5, 11; id. Brut. 20, 78:

aliquo numero esse,

to be of some repute, id. Fam. 1, 10; Caes. B. G. 6, 13, 1; cf. Cic. Or. 62, 208; id. de Or. 3, 9, 33:

Bambalio quidam, homo nullo numero,

of no account, Cic. Phil. 3, 6, 16:

numerum aliquem obtinere,

id. Brut. 47, 175.—

A part of a whole, member, category:

omnes numeros virtutis continet,

Cic. Fin. 3, 7, 24:

varium et elegans omni fere numero poëma,

id. Ac. 1, 3, 9:

mundus perfectus expletusque omnibus suis numeris atque partibus,

id. N. D. 2, 13, 37:

animalia imperfecta suisque Trunca vident numeris,

Ov. M. 1, 427; 7, 126:

quid omnibus numeris praestantius?

Quint. 10, 1, 91:

liber numeris omnibus absolutus,

Plin. Ep. 9, 38; cf. of the days of the month: luna alternis mensibus XXX. implebit numeros, alternis vero detrahet singulos, Plin. 18, 32, 75, § 325.—Hence, omnium numerorum esse, to be complete, perfect, Petr. 68:

puer omnium numerūm,

id. ib. 63. And, on the contrary:

deesse numeris suis,

to be deficient, Ov. Am. 3, 8, 11.—

Order:

quaecumque in foliis descripsit carmina virgo, Digerit in numerum,

Verg. A. 3, 446.—

An office, duty, part:

ad numeros exige quidque suos,

Ov. R. Am. 372:

Veneri numeros eripere suos,

id. H. 4, 88; id. Am. 3, 7, 18; cf. id. ib. 3, 7, 26:

verae numeros modosque ediscere vitae,

Hor. Ep. 2, 2, 143.—

Musical measure, time, rhythm, harmony, numbers:

in numerum exsultant,

Lucr. 2, 631:

in musicis numeri, et voces et modi, etc.,

Cic. de Or. 1, 42, 187; Quint. 9, 4, 126:

histrio si paulum se movet extra numerum,

Cic. Par. 3, 2, 26; Quint. 12, 2, 12:

sit igitur hoc cognitum, in solutis etiam verbis inesse numeros,

Cic. Or. 56, 190:

Isocrates verbis solutis numeros primus adjunxit,

id. ib. 52, 174:

in solutā oratione... modum tamen et numerum quendam oportere servari,

id. Brut. 8, 32:

multum interest, utrum numerosa sit, id est similis numerorum, an plane e numeris constet oratio,

id. Or. 65, 220:

redigere omnes fere in quadrum numerumque sententias,

id. ib. 61, 208.—Hence, quamvis nil extra numerum fecisse modumque Curas, nothing out of measure, improper, Hor. Ep. 1, 18, 59.—

A measure, number, in poetry:

nam cum sint numeri plures, iambum et trochaeum frequentem segregat ab oratore Aristoteles,

Cic. de Or. 3, 47, 182; id. Or. 64, 215:

numeris nectere verba,

Ov. P. 4, 2, 30; 4, 2, 5:

numeros memini, si verba tenerem,

i. e. the tune, Verg. E. 9, 45:

numerisque fertur Lege solutis,

Hor. C. 4, 2, 11.—

A verse, in gen. ( poet.):

arma gravi numero violentaque bella parabam Edere,

i. e. verses in heroic metre, Ov. Am. 1, 1, 1:

impares,

i. e. elegiac verses, id. ib. 3, 1, 37.—Hence, nŭmĕrō (abl.), adverb., lit., measured according to number or time, i. e. precisely, exactly, just (only ante-class.; freq. in Plautus; not found in Ter. or Lucr.).

Just, precisely, at the right time, on the instant: numero mihi in mentem fuit. Plaut. Am. 1, 1, 25: neminem vidi, qui numero sciret, quod scitu est opus, Naev. ap. Fest. p. 170 Müll.—

Quickly, rapidly, soon:

numero significat cito,

Non. 352, 16 sq.:

(apes) si quando displicatae sunt, cymbalis et plausibus numero reducunt in locum unum,

Varr. R. R. 3, 16, 7. —With nimis: perfalsum et abs te creditum numero nimis, too quickly, too soon, Afran. ap. Paul. ex Fest. p. 170 Müll.: numquam nimis numero quemquam vidi facere, quam facto est opus, Turp. ap. Non. 352, 20.—

In a bad sense, too quickly, too hastily, too soon:

Menaechme, numero huc advenis ad prandium: Nunc opsonatu redeo,

Plaut. Men. 2, 2, 13:

numero dicis,

id. Cas. 3, 5, 28; id. Mil. 5, 1, 6:

o Apella, o Zeuxis pictor, Cur numero estis mortui, hinc exemplum ut pingeretis?

why have you died too soon? id. Poen. 5, 4, 102; Afran. ap. Non. 352, 26; id. ap. Paul. ex Fest. l. l.